علم‌سنجی دانش اندازه‌گیری علم تعریف شده است که با بررسی و کشف نظام و ساختار یک حوزه علمی به روش کمی، دستاوردهای قلمرو فکری را معین کرده و حتی خطوط احتمالی برای پیشرفت‌های بعدی را پیش‌بینی می‌کند. علم‌سنجی سعی دارد با استفاده از داده‌های کمی مربوط به تولید، توزیع و استفاده از متون علمی، علم و پژوهش علمی را توصیف و ویژگی‌های آن را مشخص کند.
هدف‌های علم‌سنجی
شاخص‌های علم‌سنجی سه دسته هستند: معیارهای بهره‌وری که بهره‌وری پژوهشگر یا گروه پژوهشی را اندازه‌گیری می‌کند، معیارهای تأثیر که کیفیت یا عملکرد نشریات، پژوهشگران یا گروه پژوهشی را می‌سنجد و معیارهای ترکیبی که هدف این دسته از شاخص‌ها خلاصه‌کردن دو معیار بهره‌وری و تأثیر در یک عدد است. براساس معیارهای مطرح‌شده می‌توان برخی از کارکردهای مطالعات علم‌سنجی را به‌شرح زیر بیان کرد:
- ارزیابی اولویت‌ها، چشم‌اندازها و ظرفیت‌های مراکز پژوهشی و دانشگاه؛
- کمک به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری علمی در تخصیص بودجه و توازن بودجه با هزینه؛
- تعیین میزان همکاری نویسندگان حوزه‌های گوناگون؛
- مطالعه ارتباطات میان رشته‌ای: روشن‌نمودن روابط میان حوزه‌های مختلف دانش، سنجش روابط میان رشته‌ای موضوعات و ارتباطات علمی؛
- ارزیابی و رتبه‌بندی انتشارات؛
- ارزیابی و سنجش عملکرد تحقیقاتی و آثار تولیدی نویسندگان، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها، کشورها و...؛
- سنجش عملی فعالیت‌های اعضای هیئت‌علمی؛
- بررسی غیرمستقیم شیوه‌های تولید، کسب و اشاعه اطلاعات علمی؛
- اندازه‌گیری تأثیر انتشارات و رتبه‌بندی انتشارات بر اساس اهمیت آن‌ها؛
- تعیین نشریه‌های هسته، معرفی نویسندگان برتر و مقاله‌های پراستفاده؛
- شناسایی، ارزیابی و انتخاب منابع علمی در حوزه های موضوعی مختلف به‌‍منظور استفاده پژوهشگران.
فعالیت‌های بخش علم‌سنجی
برخی از فعالیت‌های این بخش در ادامه، بیان شده است:
- ارزیابی اعضای هیئت‌علمی، گروه‌ها، دانشکده‌ها، ارائۀ گزارش‌های ماهانه و سالانه از مقالات و استنادهای تولیدات علمی دانشگاه فردوسی مشهد؛
- مقایسۀ رتبۀ دانشگاه فردوسی مشهد در برخی از شاخص‌های علم‌سنجی با دیگر دانشگاه‌ها در پایگاه‌های معتبر علمی ملی و بین‌المللی؛
- رصد تولیدات علمی و فناوری دانشگاه؛
- گزارش وضعیت رتبه‌بندی دانشگاه فردوسی مشهد در نظام‌های رتبه‌بندی ملی و بین‌المللی؛
- مطالعه در جهت شناسایی، تعریف شاخص‌های جدید در علم‌سنجی در سطح ملی و بین‌المللی؛
- گزارش شاخص‌های علم‌سنجی نشریات از پایگاه‌های استنادی معتبر؛
- معرفی اعضای هیئت‌علمی که بالاترین شاخص‌های علم‌سنجی را در حوزۀ موضوعی فعالیت خود کسب کرده‌اند مانند شمار استنادات، مقالات برتر، ریسرچ‌فرانت، شاخص هرش آن‌ها؛
- ارائۀ فهرست نشریات معتبر بین‌المللی براساس پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر بین‌المللی؛
- پاسخگویی به دانشجویان، همکاران امور پژوهشی و پژوهشگران و اعضای هیئت‌علمی و راهنمایی آن‌ها در امور مربوط به جست‌وجوی اطلاعات از پایگاه‌های اطلاعاتی و نیز شناسایی مناسب‌ترین نشریۀ معتبر برای انتشار مقالات؛
- برگزاری کلاس و کارگاه‌های آموزشی، به‌صورت دوره‌ای، برای دانشجویان و همکاران پژوهشی و اعضای هیئت‌علمی دربارۀ موضوعات مختلف علم‌سنجی؛
- معرفی اعضای هیئت‌علمی که بالاترین شاخص‌های علم‌سنجی را در حوزۀ موضوعی فعالیت خود کسب کرده‌اند مانند شمار استنادات، مقالات برتر، ریسرچ‌فرانت، شاخص هرش آن‌ها؛
- و... .
